1️⃣ Hỏi mình
Trên trang hỏi đáp trực tuyến nổi tiếng Quora có một câu rằng “If no one taught you how to do next, what would you do?
– Nếu không có ai dạy bạn nên làm điều gì tiếp theo, bạn sẽ làm gì?”.Cho đến một ngày, khi ngồi tĩnh lặng, từ tốn viết xuống một thứ gọi là “Life resume”
– Bản tóm tắt cuộc đời. Mình mới liên kết được với câu hỏi trên.
Nhìn toàn bộ dòng thời gian, mình nhận ra những quyết định lớn trong đời, như chọn môn gì để luyện, trường nào để thi, nghề gì để làm. Đều không có điều mình THÍCH trong đó. Là gia đình định hướng, thầy cô ảnh hưởng, theo gương anh/chị, gợi ý từ bạn bè.Mãi sau đó, mình mới dành thời gian tự hỏi những câu sau:
- Hồi nhỏ mình từng thích gì? Giờ có thay đổi không? Vì sao vậy?
- Lúc rảnh thì hay làm gì?
- Khi mình mệt mỏi, mình muốn làm gì?
- Điều gì khiến mình tò mò? Mình thấy vui hay thích thú khi làm gì chứ?
- Mình từng làm gì quên cả thời gian?
Từ ý tưởng manh nha, mình bắt tay hành động. Chuẩn bị tài chính vững vàng, tinh thần ổn định, kĩ năng đủ chắc, và chấp nhận tình huống ‘xấu nhất’ có thể xảy ra trong lúc thất nghiệp.Mình quyết định, 2019, mình sẽ nghỉ việc.Một năm của sự trải nghiệm.
2️⃣ Hỏi người
Bước tiếp theo là mình gửi email tới những người đã có đủ khoảng thời gian cùng chơi/ cùng học/ cùng làm, đủ tin tưởng và họ biết về mình khá rõ. Đó là những người thân thiết, những người từng chung dự án, hay đồng nghiệp từng làm việc cùng. Mình nhận được gần 30 hồi đáp. Điều đó, thực tình đáng quý. Họ cho mình thấy khá nhiều điều mới, những lời nhận xét, và lời khuyên hữu ích. Mình phân tích, tự đánh giá và xâu chuỗi từ việc chiêm nghiệm của bản thân. Sau đó kết luận xem điều gì phù hợp và không.Đây là form mình đã gửi đi (http://tiny.cc/reviewform), nếu thấy cần, bạn có thể tham khảo.Thêm nữa, mình trực tiếp trò chuyện, hẹn gặp một số người có kinh nghiệm để mở rộng góc nhìn và lắng nghe từ họ.
3️⃣ Hỏi internet
Một là, mình làm các bài test về tính cách và đặc điểm nghề như Holland, MBTI, Big Five và Enneagram để có những góc nhìn (lý thuyết/dữ liệu) về bản thân. Tùy cách bạn làm bài test (trong tâm trạng ổn, đủ thời gian, có sự chú tâm, hiểu đúng, hay thành thật với chính mình đến mức nào…) sẽ tác động đến kết quả. Các bài test này chỉ phản ánh một phần nào đó con người bạn trong thời điểm đó. Sau quá trình trải nghiệm điều này có thể thay đổi. (Link tham khảo: http://tiny.cc/tests)Hai là, đọc và cập nhật thông tin trên các trang về hướng nghiệp, một vài gợi ý như:
- Mạng nghề nghiệp O*net của Mỹ: https://www.onetonline.org/
- Hướng nghiệp Sông An: https://huongnghiepsongan.com/kenh-tai-nguyen/
4️⃣ Hỏi sách
Suốt thời gian này mình tìm đọc nhiều đầu sách về hướng nghiệp, vài cuốn tham khảo sau:
- Dù của bạn màu gì – Richard N.Bolles
- Cứ đi để lối thành đường – Phoenix Ho
- Ikigai – Ken Mogi (bản dịch tiếng Việt: Ikigai – bí mật sống hạnh phúc và trường thọ của người Nhật)
- The one week job project – Sean Aiken (Bản dịch tiếng Việt: Thử thách 52 nghề)
- Chuyện của nghề – Nhóm chuyện của nghề
- Sách hướng nghiệp của VVOB, danh sách nghề của ILO
- The Element – Ken Robinson & Lou Aronica (Bản dịch tiếng Việt: Môi trường lý tưởng – Bí quyết khơi dậy đam mê làm thay đổi cuộc sống)
Lưu ý: các gợi ý về bài trắc nghiệm, sách, trang thông tin bên trên đều mang tính kinh nghiệm cá nhân, tùy vào gu đọc/ tìm hiểu/ mối quan tâm, bạn nên cân nhắc và kiểm tra tính uy tín, chất lượng, phù hợp trước nhé.
5️⃣ Hỏi đời
Và đến lúc mình lăn xả thực tế. Bằng cách lao vào làm một thời gian, mình hiểu được khoảng cách giữa việc ‘mình NGHĨ là mình thích’ và mình “THỰC SỰ thích” xa nhau cỡ nào. Khi làm đủ lâu, mới biết mình có chấp nhận được ‘phần chìm của tảng băng nổi’ hay không?Ví dụ, muốn biết mình có thích hướng nghiệp hay không?
- Mình tham gia hội nghị hướng nghiệp, sự kiện hướng nghiệp
- Mình đi học lớp chuyên viên tư vấn hướng nghiệp
- Mình hỏi chuyện những người trong ngành để biết được hành trình và thăng trầm trong nghề của họ
- Mình thực hành tư vấn cá nhân, tham gia dự án, giảng dạy, gặp gỡ và lắng nghe từ các tiền bối, tự học để trau dồi kiến thức và nghiệp vụ…
Đến nay, gần chín tháng thực-sự-nhúng-mình. Mọi thứ mới rõ ràng hơn. Mình cũng tự hỏi rằng, liệu mình có muốn làm công việc này trong vòng 3 – 5 năm tới không?
- Nếu CÓ, đi tiếp thôi, ngại ngần chi nữa
- Nếu CHƯA chắc chắn, cho mình một mốc thời gian, thêm 3 tháng – hoặc 6 tháng trải nghiệm
- Nếu KHÔNG, hãy bắt đầu cuộc hành trình mới, hoặc quay lại guồng cũ (và biết cách hài lòng với những điều đang có).
Với mỗi quyết định lớn, hãy dám chấp nhận: mình cần trách nhiệm gì? mình cần khả năng? mình cần BỀN BỈ cỡ nào? và có biết cách tận hưởng con đường mình chọn?
#ChaiyoThuong
Nguồn: Hoa Cúc Mi
